Mùa cam ở xã Yên Lâm  
 

           Phát huy tiềm năng lợi thế của địa phương, cùng với những cơ chế chính sách ưu đãi cho người trồng cam. Những năm qua nông dân trên địa bàn xã Yên Lâm đã tích cực chuyển đổi cơ cấu cây trồng, áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, nhiều hộ gia đình đã có thu nhập cao cũng như đã thoát nghèo từ trồng cam từ đây cây cam sành đã thực sự trở thành một trong những cây trồng chủ lực của các xã trên địa bàn huyện Hàm Yên.
           Yên Lâm là xã có diện tích cam lớn của huyện Hàm Yên với trên 504,4 ha^[2], số hộ tham gia trồng cam là 463 hộ trong đó diện tích cho sản phẩm 442,4 ha trong đó diện tích phát triển cây cam sành chủ yếu ở các thôn Km 68, Km 65, Tháng 10, Ngòi Sen, Ngõa, Nắc Con 2, Nắc Con 3, Quảng Tân, thôn Thài Khao đã và đang phát triển diện tích trồng cam; có 01 Chi hội cam sành xã Yên Lâm, thành lập năm 2017, với 66 hội viên^[1]. Những năm đầu khi mới bắt đầu với nghề cam người dân chủ yếu trồng giống cam sành, những năm gần đây bà con chuyển sang trồng một số loại cam, quýt khác như cam Đường canh, cam Vinh, Cam V2,… Các loại cam khi chín đều có màu vàng sẫm. Độ Brix: 6-12%; Vitamin C: 40-90mg/100gr quả tươi, axit hữu cơ: 0,6-12%, chất khoáng, Vitamin A, B1, B2, B6, Protein, chất thơm, ngọt thanh, mẫu mã đẹp, và nhiều chất dinh dưỡng khác rất có lợi cho sức khỏe con người, giúp tăng cường sức khỏe, chống lão hóa,... Đây cũng là loại quả lọt vào Top 10 loại quả giá trị bậc nhất Việt Nam được Bộ Khoa học và Công nghệ cấp giấy chứng nhận là 1 trong 50 trái cây đặc sản Việt Nam.
 

Xe cơ giới vào tận chân đồi để chở cam
 

          Vào mùa thu hoạch (từ tháng 11 dương lịch năm trước cho đến tháng 3 năm sau), là thời điểm cam sành Yên Lâm chín rực, nhuộm vàng óng trên các sườn đồi. Thời điểm này cả vùng cam xã Yên Lâm như ngày hội, những chiếc xe tải lớn, nhỏ mang biển số trên khắp cả nước đổ về chất đầy cam nối đuôi nhau hối hả về xuôi phục vụ người tiêu dùng dịp Tết. Mọi phương tiện được huy động để vận chuyển cam, tạo việc làm, tăng thu nhập cho hàng nghìn lao động thời vụ.
          Dự kiến từ nay đến Tết Nguyên đán Tân Sửu 2021, tổ sản xuất cam ở thôn, bản mỗi hộ thu hoạch từ 5 đến cả 100 tấn, giá cam tại vườn giao động từ 7.000 đồng/1kg đến 13.000 đồng/1kg. Mức giá này khá ổn định, nhiều hộ đã trở thành tỷ phú nhờ trồng cam sành. Vì thế, để phục vụ cho dịp thu hoạch các hộ gia đình phải thuê thêm cả chục nhân công cho kịp tiến độ. Sau khi thu hoạch, cam được tập kết ở chân đồi và được lựa chọn kĩ lưỡng để bán trong các siêu thị như Big C, Metro, Saigon Co.op.Cam góp phần phát triển kinh tế của các hộ gia đình, tạo việc làm và thu nhập cho nhiều lao động địa phương.
          Tuy nhiên do khí hậu, thời tiết, dự tính sản lượng cam năm 2020 cùng với nửa đầu 2021 giảm nhẹ so với năm 2019, ước tính năng suất khoảng 171tạ/ha; sản lượng ước đạt 6.858,8 tấn^[2]. Hiện nay cam Vinh và cam Chanh đã vào mùa thu hoạch, tuy nhiên số lượng tiêu thụ còn chậm. Do đặc điểm tình hình về đồi núi, sông suối dốc nên xã Yên Lâm chưa quy hoạch được vùng trồng cam tập trung mà chủ yếu nhân dân trồng tại các ven khe suối, chân đồi.Hệ thống đường giao thông các khu vực có diện tích cam lớn tuy đã được đầu tư nâng cấp, tuy nhiên vẫn còn nhiều khó khăn, người dân thường phải trung đến nơi tập kết chi phí nhiều nên giá thành còn thấp. Người dân trồng cam chủ yếu trên các sườn đồi dẫn tới việc thu hoạch, bảo quản cam sành còn nhiều bất cập, đặc biệt người dân còn chịu nhiều khó khăn về thị trường, giá cả còn chưa ổn định nên người bán cam còn gặp nhiều rủi ro cao. Hiện nay tổ nhóm liên kết sản xuất cam VietGap mới thành lập, chưa có chiều sâu nên còn tình trạng mạnh ai người đó làm, tranh mua, tranh bán, việc liên kết trong sản xuất và tiêu thụ sản phẩm còn yếu, cập nhật thông tin, giá cả, thị trường còn nhiều hạn chế.
          Để khắc phục những hạn chế nêu chính quyền địa phương cũng đã đưa ra một số phương hướng giải pháp như:
          Một là, tiếp tục kiện toàn các tổnhóm liên kết sản xuất cam tại các thôn để tiện cho các hoạt động của Chi hội.
        Hai là, thực hiện tốt công tác tuyên truyền vận động hội viên nhận thức đúng về tổ chức Hội Cam sành huyện Hàm Yên là tổ chức xã hội - nghề nghiệp mang tính chất kinh tế - kỹ thuật của quần chúng,phấn đấu thu hút thêm hội viên vào tổ chức hội.
          Ba là, phối hợp với các công ty, doanh nghiệp, phòng  Khuyến nông tổ chức tập huấn, hướng dẫn kỹ thuật cho nông dân đẩy mạnh việc xây dựng các mô hình áp dụng tiến bộ kỹ thuật mới vào sản xuất theo chuỗi giá trị để tăng hiệu quả kinh tế.
Chú trọng đến chất lượng sản xuất theo hướng Viet GAP, sản phẩm đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm và có giá trị gia tăng cao có khả năng cạnh tranh.
           Bốn là, tiếp tục ký hợp đồng với các công ty để bán phân trả góp cho các hội viên.
          Năm là, tăng cường công tác thông tin, tuyên truyền, kịp thời thông tin, thị trường, giá cả, định hướng để nông dân sản xuất có hiệu quả bền vững.
 
      Tài liệu tham khảo:

      1. UBND xã Yên lâm Chi hội cam sành (2020), báo cáo kết quả thực hiện đề án phát triển sản xuất cam sành xã Yên Lâm, giai đoạn 2014- 2020.

      2. Đảng bộ huyện Hàm Yên, Đảng ủy xã Yên Lâm (2020), báo cáo Công tác lãnh đạo, chỉ đạo và kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội; quốc phòng - an ninh; công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị năm 2019 – phương hướng nhiệm vụ năm 2020.

      3. Văn kiện Trình đại hội đại biểu Đảng bộ xã Yên Lâm lần thứ V, nhiệm kỳ 2020 - 2025.

Thạc sĩ Trình Thị Thu Thảo
Giảng viên tập sự khoa Xây dựng Đảng