Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử (ngày 26 – 30/4/1975) đánh dấu một bước ngoặt quan trọng trong sự nghiệp đấu tranh giải phóng dân tộc, kết thúc 21 năm kháng chiến chống đế quốc Mỹ, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất nước nhà. Có được thành quả to lớn trên bên cạnh việc phát huy những giá trị truyền thống dân tộc phải khẳng định vai trò lãnh đạo tài tình của Đảng ta, quyết liệt và độc đáo đúng với tinh thần “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng”.
           Đầu năm 1975, trên các mặt trận “Tình hình biến chuyển mau lẹ. Cuộc cách mạng miền Nam đang bước vào giai đoạn phát triển nhảy vọt”[1]. Trước tình hình đó, Bộ Chính trị quyết định: “…nắm vững thời cơ chiến lược, quyết tâm thực hiện tổng tiến công và nổi dậy, kết thúc thắng lợi chiến tranh giải phóng trong thời gian ngắn nhất. Tốt hơn cả là bắt đầu và kết thúc trong tháng 4 năm nay, không để chậm”[2]. Nắm vững thời cơ cách mạng, để kịp thời động viên tinh thần chiến đấu của bộ đội, ngày 04/4/1975, Quân ủy Trung ương có Công điện “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng” gửi các quân đoàn chủ lực; tiếp đó, ngày 07/4/1975, Đại tướng Võ Nguyên Giáp, Bí thư Quân ủy Trung ương đã điện gửi các cánh quân: “Thần tốc, thần tốc hơn nữa. Táo bạo, táo bạo hơn nữa. Tranh thủ từng giờ, từng phút. Xốc tới mặt trận, giải phóng miền Nam. Quyết chiến và quyết thắng”[3]. Tư tưởng chỉ đạo trên đã khơi dậy và phát huy mạnh mẽ tinh thần quyết chiến, quyết thắng của toàn dân tộc với một khí thế đấu tranh giành độc lập, thống nhất, non sông thu về một mối.
          Thần tốc, là phải chớp thời cơ, tận dụng tối đa lợi thế trên chiến trường, thay đổi cục diện chiến lược, cách đánh chiến dịch, phát triển chiến đấu nhanh chóng để địch không kịp trở tay. Thực tế trên chiến trường, sau chiến thắng chiến dịch Tây Nguyên và chiến dịch Huế - Đà Nẵng, quân và dân ta đã giành được những thắng lợi to lớn, nhiều tỉnh, thành phố, thị xã đã được giải phóng, gần một nửa binh lực quân nguỵ trên toàn miền Nam đã bị tiêu diệt và tan rã. Âm mưu co cụm chiến lược của chúng bị phá sản. Khả năng tập trung lực lượng để tăng cường phòng thủ Sài Gòn bị hạn chế. Tình hình đó đã tạo ra một thời cơ chiến lược hết sức thuận lợi để bước vào trận quyết chiến chiến lược cuối cùng. Căn cứ tình hình, Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ương đã giải quyết hàng loạt vấn đề quan trọng:
          Thứ nhất, nhanh chóng phổ biến, quán triệt, động viên, hướng dẫn các đơn vị trực tiếp chiến đấu và phục vụ chiến đấu, cán bộ, chiến sĩ tiếp tục vượt qua khó khăn, sẵn sàng chiến đấu hy sinh, quyết tâm giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Các đơn vị từ cấp chiến dịch đến các phân đội, trực tiếp là các chi bộ, đội ngũ cán bộ, đảng viên đã tập trung lãnh đạo, chỉ đạo nghiêm túc, tiến hành liên tục và toàn diện bằng nhiều hình thức, biện pháp phong phú, phù hợp với nhiệm vụ và tình hình cụ thể của từng đơn vị.
          Thứ hai, tập trung thực hiện tốt công tác tư tưởng tới đảng viên, các chiến sỹ và Nhân dân. Công tác tư tưởng luôn đi trước một bước, nhất là chuẩn bị bước vào chiến dịch lớn; đồng thời chăm lo tổ chức hành quân, trú quân, chuẩn bị chiến đấu, bảo đảm đời sống sinh hoạt cho bộ đội yên tâm chiến đấu. Tùy từng đối tượng, phạm vi công tác, trình độ chính trị của mỗi cấp mà xác định nội dung, hình thức tiến hành công tác tư tưởng cho phù hợp. Các đơn vị đã thấu suốt tinh thần cách mạng cao, dốc lòng, dốc sức triển khai nhiệm vụ được phân công. Chính ủy, chính trị viên, chỉ huy các cấp vừa chỉ đạo chiến trường, trực tiếp tham gia chiến đấu, vừa chăm lo giáo dục, động viên, xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu kiên cường cho cán bộ, chiến sĩ theo đúng tư tưởng chỉ đạo. Cấp ủy, chỉ huy các cấp đã bám sát tình hình, lấy kết quả thực tế đạt được trên chiến trường, làm rõ ý nghĩa to lớn, cả những thuận lợi và khó khăn của chiến dịch để cổ vũ, khích lệ bộ đội.         
          Thứ ba, quan tâm tổ chức sắp xếp cán bộ, đảng viên giúp đỡ, kèm cặp quần chúng; thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, chấn chỉnh kịp thời mọi hiện tượng lỏng lẻo về tổ chức, kỷ luật. Qua đó, cán bộ, chiến sĩ đã nhận thức rõ tình hình, nhiệm vụ, thời cơ chiến lược, quyết tâm lớn của Trung ương Đảng, sự chỉ đạo thường xuyên chặt chẽ của Bộ Chính trị và Quân ủy Trung ương; phấn khởi tự hào được tham gia chiến dịch lịch sử, tranh thủ từng giờ, từng phút cơ động lực lượng xốc tới chiến trường nhanh nhất, đông đủ nhất. Vì vậy, các đơn vị vừa đi vừa chuẩn bị mọi mặt cho trận quyết chiến cuối cùng, đánh địch mà đi, mở đường mà tiến, giành thắng lợi hoàn toàn, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. 
          Táo bạo, bất ngờ, là một phương châm, một yêu cầu quan trọng của hành động quân sự, là nét đặc sắc của nghệ thuật chỉ đạo tiến công của cha ông ta. Để chuẩn bị cho chiến dịch Hồ Chí Minh diễn ra đảm bảo đúng theo quy định. Đảng ta chủ trương sử dụng một lực lượng quân sự lớn mạnh gồm 5 quân đoàn tinh nhuệ cùng các lực lượng vũ trang Nhân dân; hàng chục sư đoàn, lữ đoàn, trung đoàn thuộc các quân và binh chủng với nhiều vũ khí và phương tiện kỹ thuật hiện đại. Đây là một bước phát triển mới, một biểu hiện của cách đánh táo bạo của Bộ chỉ huy về việc sử dụng tập trung lực lượng trong một chiến dịch tiến công, nhằm tạo thế lực áp đảo, tiêu diệt và làm tan rã tập đoàn phòng ngự lớn có chuẩn bị trước của địch tại trung tâm đầu não của chúng.
           Xác định là chiến dịch mang tính quyết định, Đảng ta lãnh đạo tập hợp một lực lượng quân sự to lớn, thể hiện sự quyết tâm, táo bạo và trình độ tổ chức, chỉ huy chiến dịch của các tướng lĩnh quân đội ta. Tập trung lực lượng, bất ngờ tạo ưu thế tuyệt đối so với địch là một nhân tố cơ bản bảo đảm thắng lợi. Ngoài những lực lượng có sẵn trên địa bàn, phải sử dụng một lực lượng cơ động từ xa. Quân đoàn 3 phát triển tiến công xuống đồng bằng Nam Trung Bộ rồi ngược lên Tây Nguyên hành quân thần tốc vào Nam Bộ. Quân đoàn 2 hành quân thần tốc gần một nghìn km trong 17 ngày đêm; tổ chức cho 2.376 xe các loại, trong đó có hơn 100 xe tăng, thiết giáp, gần 100 pháo lớn từ 85 đến 155mm và hơn 100 khẩu pháo phòng không các loại vượt qua nhiều sông, suối, vừa hành quân vừa tiến hành đột phá tuyến phòng thủ của địch từ Phan Rang, Phan Thiết đến Hàm Tân[4]. Đưa các lực lượng lớn kịp thời vào trận đánh một cách nhịp nhàng, đúng kế hoạch trong thời gian ngắn, bảo đảm  bất ngờ, đó là điều kỳ diệu chưa từng thấy trong tổ chức và hành quân thần tốc, táo bạo của ta. Tập trung được lực lượng trong một thời gian nhanh chóng như vậy là một thành công đặc biệt, thể hiện một quyết tâm rất cao của quân và dân ta nhằm chớp thời cơ, thần tốc xốc tới giành thắng lợi quyết định.
          Không những vậy, lực lượng quân sự của ta thực hiện thế trận tiến công toàn diện, trên nhiều mũi, nhiều hướng; thực hiện bao vây, chia cắt, thọc sâu nhanh chóng và mãnh liệt, tạo nên thế áp đảo; vừa tiêu diệt, làm tan rã, vừa bịt đường tháo chạy của địch. Đồng thời phối hợp nhuần nhuyễn nhiều lực lượng quân sự trên nhiều chiến trường khác nhau như lực lượng quân đội tinh nhuệ kết hợp với các lực lượng vũ trang tại chỗ đánh chiếm các địa bàn then chốt ven đô, mở đường cho các binh đoàn đột kích cơ giới tiến nhanh theo các trục đường, đánh thẳng vào các mục tiêu đã lựa chọn; kết hợp các lực lượng đánh từ ngoài vào với đánh từ trong ra khiến cho quân địch bị chia cắt, phân tán và nhanh chóng bị đập tan. Cách đánh đó đã đưa lại hiệu quả chiến dịch lớn, giành thắng lợi trong một thời gian ngắn.
          Chắc thắng, tức là không chủ quan, khinh địch, sẵn sàng đương đầu với những tình huống khó khăn, bảo đảm chắc thắng. Thắng lợi vĩ đại của cuộc kháng chiến chống Mỹ cứu nước là tổng hợp sức mạnh của nhiều yếu tố, trong đó công tác tư tưởng luôn là yếu tố có ý nghĩa quyết định tạo nên sự thống nhất về ý chí và hành động, phát huy sức mạnh chính trị - tinh thần to lớn để Quân đội chiến đấu và chiến thắng.
          Những người phía bên kia chiến tuyến nhìn lại trận quyết chiến lịch sử tại Việt Nam năm 1975 cũng phải khuất phục trước sự lãnh đạo tài tình của Đảng ta. Nguyễn Cao Kỳ, nguyên Thủ tướng Việt Nam Cộng hoà, sau khi thoát thân ra được tàu Midway của Mỹ đã thốt lên rằng: “Điều tôi khó hiểu nhất là cuộc chiến đấu đã kết thúc quá nhanh... Cách đây chưa đầy một tuần tôi còn yêu cầu chính quyền để cho tôi được tiếp tục chiến đấu... Mới một tuần trước đây thôi, tôi còn cho rằng không thể chấm dứt mau chóng như thế được”[5]. Như vậy, “thần tốc, táo bạo, bất ngờ và chắc thắng” là tư tưởng chỉ đạo, là phương châm hành động quân sự, là nét độc đáo sáng tạo về nghệ thuật chỉ đạo chiến tranh có tính truyền thống của dân tộc ta, đã trải qua một quá trình thừa kế, phát triển sáng tạo. Tiến công thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng là một trong những bài học quý của nghệ thuật quân sự Việt Nam thể hiện tiêu biểu trong Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử. Thắng lợi vĩ đại mùa Xuân 1975 chứng tỏ sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt của Bộ Chính trị, Quân uỷ Trung ương, của các tướng lĩnh chỉ huy và sự nỗ lực phi thường của quân và dân cả nước.
          Phát huy tư tưởng “Thần tốc, táo bạo, bất ngờ, chắc thắng” trong cuộc Tổng tiến công và nổi dậy mùa Xuân năm 1975, toàn Đảng, toàn dân và toàn quân tiếp tục xây dựng lực lượng vũ trang nhân dân vững mạnh toàn diện, có chất lượng tổng hợp và sức mạnh chiến đấu cao; xây dựng Quân đội nhân dân Việt Nam cách mạng, chính quy, tinh nhuệ và từng bước hiện đại để Quân đội thực sự là lực lượng nòng cốt trong thực hiện nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trước tình hình mới. Muốn vậy, toàn quân cần quán triệt, thấu suốt quan điểm của Đảng về nhiệm vụ xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại; đồng thời, luôn có sự đổi mới và phát triển về nội dung và phương thức xây dựng Quân đội cho phù hợp trên nền tảng của tư duy mới về tăng cường quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa trong điều kiện mới.
 

 ThS. GVC Phạm Thị Thu Trang
  Khoa Xây dựng Đảng

 

---