Đồng chí Tố Hữu là người chiến sĩ cộng sản kiên trung, nhà lãnh đạo mẫu mực của Đảng với những đóng góp to lớn trong hai cuộc kháng chiến chống xâm lược và xây dựng chủ nghĩa xã hội trên đất nước ta. Gần 70 năm hoạt động cách mạng sôi nổi, dù ở cương vị nào, đồng chí cũng luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, suốt đời cống hiến hy sinh vì độc lập tự do của dân tộc, hạnh phúc của nhân dân.
          Người cộng sản kiên trung, nhiệt huyết cách mạng
          Đồng chí Tố Hữu, tên thật là Nguyễn Kim Thành (còn gọi là Lê Tư Lành), sinh ngày 4-10-1920 tại Hội An, tỉnh Quảng Nam. Cha ông là cụ Nguyễn Phan Long (sau đổi là Nguyễn Trần Nghi), một công chức nhỏ tại Tòa khâm sứ tỉnh Quảng Nam [1]. Mẹ ông là cụ Phan Thị Cẩn, là con một gia đình gia giáo, làm nghề buôn bán nhỏ tại nhà. Gia đình cụ Nguyễn Trần Nghi có truyền thống hiếu học, yêu nước, vì thế Tố Hữu được lớn lên trong tình yêu thương và giáo dục của gia đình, qua những câu ca dao, dân ca trong lời ru của mẹ và những tác phẩm văn học của các nhà văn, nhà thơ nổi tiếng ở trong và ngoài nước. Tố Hữu bộc lộ niềm đam mê và tố chất thi ca từ rất sớm.
          Năm 1928, Nguyễn Kim Thành cùng gia đình chuyển về Huế - trung tâm chính trị, kinh tế, văn hóa và phong trào cách mạng ở Trung Kỳ lúc đó. Năm 14 tuổi, ông thi đỗ vào Trường Quốc học Huế. Trong thời kỳ này, phong trào cách mạng phát triển mạnh mẽ ở Huế đã tác động sâu sắc tới cậu học trò Nguyễn Kim Thành. Qua sách báo, anh đã tiếp cận với tư tưởng của C. Mác, Ăng-ghen, Lênin…và được các đảng viên tiền bối của Đảng Cộng sản Việt Nam lúc bấy giờ, như: Hải Triều, Lê Duẩn, Phan Đăng Lưu, Nguyễn Chí Diểu… động viên, giác ngộ. Sẵn mang trong mình nhiệt huyết yêu nước, Nguyễn Kim Thành tích cực tham gia hoạt động cách mạng. Năm 1936, anh gia nhập Đoàn Thanh niên Dân chủ Đông Dương và hăng hái hoạt động trong phong trào học sinh Huế. Tháng 4-1937, anh được kết nạp vào Đảng Cộng sản Đông Dương.
          Cuối năm 1938, Tố Hữu được cử vào Thành ủy Huế, phụ trách công tác Tuyên huấn. Cuối tháng 4-1939, khi đang cùng các đồng chí trong Thành ủy tích cực chuẩn bị cuộc mít tinh lớn nhân Ngày Quốc tế lao động 1-5, đồng chí bị mật thám Pháp bắt và bị kết án 2 năm tù. Trong ngục tù, Tố Hữu không ngừng đấu tranh chống tra tấn, đòi tự do nên bị tăng án và đày lên nhà tù Lao Bảo (tỉnh Quảng Trị) rồi các nhà tù Buôn Ma Thuột, Quy Nhơn; cuối cùng là ở trại tập trung Đắc Lây (tỉnh Kon Tum).
          Tại các nhà tù, Tố Hữu bị giam cầm và tra tấn dã man, tàn bạo, có những lúc đã kề cận cái chết, song không khi nào đồng chí khuất phục trước kẻ thù. Không những vậy, Tố Hữu còn đi đầu trong tổ chức và tham gia đấu tranh chống chế độ khổ sai tàn độc của nhà tù, giúp đỡ các bạn tù và biến “nhà tù đế quốc thành trường học cách mạng”. Đồng chí đã cùng anh em tù thành lập chi bộ Đảng, do đồng chí Nguyễn Vịnh làm Bí thư, đồng chí Nguyễn Kim Thành làm Phó bí thư, phụ trách việc tổ chức cho anh em tù học chính trị, văn hóa và chữ Pháp. Đồng chí còn còn sáng tác nhiều bài thơ cách mạng, tiêu biểu như: “Nhớ đồng”, “Khi con tu hú”… Những bài thơ của đồng chí được bí mật truyền ra ngoài, góp phần tích cực động viên tinh thần đấu tranh của nhân dân và các chiến sĩ cộng sản lúc bấy giờ.
          Tháng 3-1942, đồng chí Tố Hữu vượt ngục thành công. Được bà con làng Rô và các cơ sở cách mạng tận tình che chở và giúp đỡ, đồng chí nhanh chóng bắt liên lạc với Đảng và về Thanh Hóa để xây dựng cơ sở cách mạng. Trong những năm gian khó, Tố Hữu đã cùng với đồng bào, đồng chí tích cực xây dựng phong trào cách mạng ở một số tỉnh miền Trung, chuẩn bị lực lượng, tổ chức lãnh đạo nhân dân giành thắng lợi trong Tổng khởi nghĩa Tháng Tám năm 1945.
Tháng 3-1944, đồng chí Tố Hữu được cử làm Bí thư Tỉnh ủy Thanh Hóa. Sự lớn mạnh, thành công và phát triển của phong trào cách mạng Thanh Hóa thời kỳ này gắn liền và in đậm dấu ấn những cống hiến to lớn và sáng tạo của đồng chí Tố Hữu. Dưới sự lãnh đạo của đồng chí, Đảng bộ Thanh Hóa đã không ngừng kiện toàn tổ chức, kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang; khắc phục lũ lụt, tổ chức cứu đói và lãnh đạo nhân dân chuẩn bị mọi mặt cho khởi nghĩa giành chính quyền. Tháng 8-1945, trên cương vị Chủ tịch Ủy ban Khởi nghĩa Thừa Thiên - Huế, đồng thời là Ủy viên thường trực Xứ ủy Trung kỳ, đồng chí Tố Hữu tham gia lãnh đạo cuộc khởi nghĩa giành chính quyền thắng lợi tại Huế.
          Nhà lãnh đạo năng động, với tư duy đổi mới
          Trên cương vị lãnh đạo cấp cao của Đảng, Nhà nước, đồng chí Tố Hữu đã có những đóng góp xứng đáng vào việc hình thành nhiều chủ trương, chính sách đổi mới kinh tế quan trọng do Đảng ta khởi xướng, lãnh đạo. Bằng nhãn quan chính trị nhạy bén, đồng chí Tố Hữu đã nhận ra đổi mới là đòi hỏi bức thiết của cuộc sống. Sau khi về Vĩnh Phú khảo sát thực tiễn và trao đổi với đồng chí Kim Ngọc; về Hải Phòng làm việc với Bí thư Thành ủy Hải Phòng Đoàn Duy Thành, Bí thư Huyện ủy Đồ Sơn, Ban lãnh đạo Hợp tác xã Đoàn Xá…, trên cương vị Phó thủ tướng Chính phủ, Phó chủ tịch Hội đồng Bộ trưởng, đồng chí Tố Hữu đã hoàn toàn ủng hộ các sáng kiến của nhân dân và tham gia xúc tiến việc ban hành Chỉ thị 100, tiền thân của Nghị quyết 10. Đồng chí đã thay mặt Ban Bí thư ký Chỉ thị “Khoán 100” - là dấu mốc phá bỏ cơ chế tập trung quan liêu bao cấp trong sản xuất nông nghiệp, mở đầu cho quá trình dân chủ hóa về mặt kinh tế, đưa ruộng đất gắn liền với người lao động, mang lại lợi ích thiết thực cho nông dân, tạo động lực kích thích phát triển sản xuất.
          Năm 1980, ngành thủy sản đứng bên bờ vực phá sản. Đồng chí Tố Hữu đã đề nghị Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Hội đồng Bộ trưởng cho phép áp dụng thử cơ chế như: Tự cân đối, tự trang trải, lấy xuất nhập khẩu làm khâu đột phá. Kết quả là, các mặt hàng, như nước mắm, cá tươi cho lực lượng vũ trang, cho Hà Nội và thành phố Hồ Chí Minh được cung cấp đầy đủ; kim ngạch xuất khẩu tăng lên; nhập được nguyên, nhiên liệu để tự cân đối cho ngành; bước đầu nhập được một số máy móc cho tàu thuyền, nhà máy chế biến hải sản…Thủy sản trở thành một trong các ngành đặt nền móng và thúc đẩy sự nghiệp đổi mới của đất nước.
          Cùng với những cải tiến, đổi mới trong nông nghiệp, đồng chí Tố Hữu tăng cường về các cơ sở công nghiệp, gặp gỡ các doanh nghiệp tiêu biểu như: Xí nghiệp vòng bi Phổ Yên, Xí nghiệp chế biến máy công cụ Số 1, Mỏ than Cọc 6, Xí nghiệp dệt Thành Công, Xí nghiệp đánh cá Vũng Tàu - Côn Đảo, Công ty cao su Đồng Nai… để tìm tòi những biện pháp thúc đẩy sản xuất kinh tế. Ngày 21-1-1981, Quyết định số 25-CP của Chính phủ về “Một số chủ trương và biện pháp nhằm tiếp tục phát huy quyền chủ động sản xuất, kinh doanh và quyền tự chủ về tài chính của các xí nghiệp quốc doanh” được ban hành, cho phép áp dụng chế độ 3 kế hoạch (kế hoạch nhà nước giao, kế hoạch xí nghiệp tự xây dựng và kế hoạch sản xuất phụ); trên cơ sở đó, mở rộng cơ chế khoán đến phân xưởng, đội, tổ, cá nhân người lao động, tăng tỉ lệ lợi nhuận định mức để lại cho xí nghiệp lập các quỹ, tạo điều kiện cho xí nghiệp chủ động hơn, tự chịu trách nhiệm về lỗ, lãi và bổ sung vốn lưu động. Mặc dù, trong bối cảnh lúc đó có một số ý kiến chưa đồng tình, cho đó là một bước thụt lùi so với nguyên tắc xã hội chủ nghĩa, nhưng đồng chí Tố Hữu đã khẳng định: Thụt lùi hay không thụt lùi, điều đó không quan trọng bằng tháo gỡ ách tắc cho sản xuất phát triển.
          Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng, trên cơ sở phân tích tình hình kinh tế - xã hội của đát nước, đánh giá đúng những thành tựu và khuyết điểm trong công tác thử nghiệm đổi mới, Đảng ta khẳng định phải tiến hành đổi mới toàn diện đất nước. Điều đó càng khẳng định tư duy và hành động thực tiễn của đồng chí Tố Hữu là đúng đắn, quyết liệt và đầy sáng tạo, trách nhiệm, thể hiện tố chất người lãnh đạo tận tâm, tận tụy, hết lòng vì nước, vì dân
          Với những cống hiến to lớn cho cách mạng và nền văn học nghệ thuật nước nhà, đồng chí Tố Hữu đã được tặng nhiều giải thưởng và phần thưởng cao quý: Huân chương Sao Vàng (1994), Huy hiệu 60 năm tuổi Đảng, Giải thưởng Hồ Chí Minh về Văn học - Nghệ thuật (đợt 1, năm 1996) và nhiều huân chương, huy chương… Đồng chí là tấm gương tiêu biểu của người cộng sản kiên trung, nhà văn hóa tài năng, mẫu mực, nhà lãnh đạo tiền bối tiêu biểu của cách mạng Việt Nam, là tấm gương sáng cho các thế hệ trẻ học tập, noi theo.
 

---