Trong dòng chảy lịch sử hào hùng của dân tộc Việt Nam, Lý Tự Trọng người đoàn viên thanh niên cộng sản đầu tiên chính là biểu tượng sáng ngời của tuổi trẻ Việt Nam. Dù hy sinh khi mới 17 tuổi, anh đã thắp lên ngọn lửa bất diệt của lý tưởng cách mạng, để lại một di sản tinh thần vô giá về lòng dũng cảm, niềm tin và khát vọng cống hiến cho Tổ quốc và nhân dân.
         Con đường cách mạng của người đoàn viên cộng sản đầu tiên
          Lý Tự Trọng tên thật là Lê Hữu Trọng (hay còn gọi là Lê Văn Trọng), sinh ngày 20/10/1914 tại Bản Mạy, tỉnh Nakhon Phanom, Vương quốc Thái Lan (vùng Đông Bắc nước Xiêm, tỉnh Lạc Hòn - địa giới đầu thế kỷ trước) trong gia đình giàu truyền thống yêu nước. Cha là cụ Lê Hữu Đạt (còn được gọi là Lê Khoan) quê ở làng Kẻ Vẹt (nay là xã Việt Tiến), huyện Thạch Hà, tỉnh Hà Tĩnh và mẹ là cụ Nguyễn Thị Sờm, quê ở huyện Can Lộc, tỉnh Hà Tĩnh. Trước cảnh áp bức, bóc lột của thực dân phong kiến, gia đình Lý Tự Trọng rời quê hương sang sinh sống tại Bản Mạy, thuộc tỉnh Nakhon Phanom, Thái Lan và tham gia hoạt động yêu nước.
          Lớn lên trong một gia đình có truyền thống yêu nước, thấu hiểu được nỗi thống khổ, bất công của các tầng lớp nhân dân lao động dưới ách áp bức, bóc lột của chính quyền thực dân, phong kiến. Lý Tự Trọng sớm hình thành lý tưởng cách mạng, khát vọng đấu tranh giành độc lập cho dân tộc.
          Từ nhỏ, anh đã thể hiện được tư chất thông minh và trở thành một trong những học sinh giỏi của trường. Giữa năm 1925  khi mới 11 tuổi, Lê Hữu Trọng là một trong 8 thiếu niên xuất sắc được “Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên” lựa chọn đưa sang Quảng Châu - Trung Quốc đào tạo nhằm chuẩn bị cho việc xây dựng tổ chức thanh niên cộng sản ở Việt Nam sau này. Thời gian này Lê hữu Trọng được Nguyễn Ái Quốc đổi tên thành Lý Tự Trọng.
          Vốn thông minh hoạt bát, mưu trí, Lý Tự Trọng đã góp phần tích cực vào việc liên lạc giữa Tổng bộ Hội Việt Nam Cách mạng Thanh niên với Đảng bạn và cán bộ cách mạng Việt Nam hoạt động tại Trung Quốc, đồng thời tổ chức việc chuyển thư từ, tài liệu của Đảng về nước.
          Đến giữa năm 1929, tình hình cách mạng đã có chuyển biến mới. Các tổ chức cộng sản ở Việt Nam lần lượt ra đời, Lý Tự Trọng được cử về nước hoạt động tại Sài Gòn - Chợ Lớn để đảm nhận nhiệm vụ liên lạc trong và ngoài nước cho Xứ ủy Nam Kỳ và Trung ương Đảng; đồng thời được giao nhiệm vụ đặc biệt, đó là vận động tập hợp thanh niên trong các nhà máy, trường học để thành lập Đoàn Thanh niên Cộng sản trong nước.
          Ngày 8/2/1931, trong buổi mít tinh kỷ niệm một năm cuộc khởi nghĩa Yên Bái tổ chức tại Sài Gòn, Lý Tự Trọng đã bắn chết viên mật thám Le Grand để bảo vệ diễn giả Phan Bôi đang diễn thuyết tại quảng trường Lareni. Sau đó anh đã bị bắt giam vào khám lớn Sài Gòn và bị tra tấn dã man. Trong thời gian bị giam cầm, Lý Tự Trọng còn động viên, khích lệ đồng đội trong tù vững tin để tiếp tục chiến đấu cho độc lập, tự do của dân tộc.
          Đứng trước cái chết, Lý Tự Trọng không hề run sợ, anh đã chủ động biến phiên tòa của đế quốc thành một diễn đàn của người chiến sĩ cộng sản. Khi Luật sư bào chữa xin bọn thực dân “mở lượng khoan hồng” vì Lý Tự Trọng chưa đến tuổi trưởng thành, “hành động thiếu suy nghĩ”, anh đã gạt phắt và dõng dạc nói: “Tôi hành động có suy nghĩ, tôi hiểu việc tôi làm, tôi làm vì mục đích cách mạng. Tôi chưa đến tuổi trưởng thành thật, nhưng tôi đã đủ trí khôn để hiểu con đường của thanh niên chỉ là con đường cách mạng, không thể có con đường nào khác”. Những câu nói mang đầy “chất thép” ấy đã thể hiện niềm tin, tinh thần lạc quan vào con đường cách mạng giải phóng dân tộc và quyết chiến đấu với giặc tới cùng của người chiến sĩ cộng sản trẻ Lý Tự Trọng. Thực dân Pháp đã không dám xử công khai Lý Tự Trọng. Lợi dụng lúc rạng sáng ngày 21/11/1931, chúng đã hèn hạ dựng máy chém ở ngay khám lớn Sài Gòn nhằm giết anh trong im lặng.
          Lý Tự Trọng anh dũng hy sinh khi mới 17 tuổi nhưng tinh thần cách mạng bất khuất của anh đã làm cho kẻ thù vô cùng khiếp sợ, đồng thời đã động viên cổ vũ mạnh mẽ phong trào cách mạng trong cả nước lúc bấy giờ. Tinh thần và chí khí người thanh niên Lý Tự Trọng đã trở thành biểu tượng sáng ngời, thiêng liêng, cao đẹp trong lòng các thế hệ trẻ, thắp lên ngọn lửa, lý tưởng cách mạng.
          Tấm gương sáng cho thế hệ trẻ hôm nay
          Kế thừa truyền thống cách mạng của dân tộc, noi gương anh hùng liệt sĩ Lý Tự Trọng, thế hệ trẻ Việt Nam hôm nay luôn lấy tấm gương của anh làm nguồn cảm hứng, là ngọn đuốc soi đường, tiếp thêm niềm tin và khát vọng cống hiến cho Tổ quốc.
          Một là, tấm gương về kiên định lý tưởng cách mạng và niềm tin tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng. Lý Tự Trọng đã hiến trọn tuổi trẻ cho lý tưởng độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội. Tấm gương kiên định lý tưởng cách mạng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng và con đường mà Bác Hồ, dân tộc ta đã lựa chọn, là ngọn đuốc soi sáng cho các thế hệ trẻ hôm nay. Tinh thần ấy là lời nhắc nhở thế hệ trẻ trong bất kỳ hoàn cảnh nào, phải kiên định với mục tiêu, lý tưởng cách mạng, tin tưởng tuyệt đối vào sự lãnh đạo của Đảng, kiên quyết đấu tranh chống lại mọi âm mưu xuyên tạc, chống phá của thế lực thù địch; mỗi đoàn viên, thanh niên hôm nay cần biến niềm tin thành động lực, biến lý tưởng thành hành động.
          Hai là, tấm gương về lòng dũng cảm, kiên cường bất khuất và tinh thần xung kích cách mạng. Sự hy sinh oanh liệt của Lý Tự Trọng là minh chứng sống động cho tinh thần xung kích, dám dấn thân vì lý tưởng của tuổi trẻ Việt Nam: dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, sẵn sàng hiến dâng cho lý tưởng cách mạng. Ngày nay, tinh thần ấy tiếp tục soi sáng, cổ vũ thế hệ trẻ sống có mục tiêu, có trách nhiệm dám nghĩ lớn, làm thật, hành động vì cộng đồng; không ngừng đổi mới, sáng tạo, sẵn sàng đảm nhận những việc khó, việc mới, xung kích trên mọi lĩnh vực của đời sống xã hội từ lao động, học tập, nghiên cứu khoa học, khởi nghiệp sáng tạo đến bảo vệ Tổ quốc và hội nhập quốc tế.
           Ba là, tấm gương về tinh thần ham học hỏi và rèn luyện bản thân. Chính sự thấu hiểu nỗi thống khổ của dân tộc và lòng căm ghét kẻ thù đã thôi thúc anh vươn lên tìm con đường cứu nước bằng tri thức. Tinh thần đó trở thành bài học quý giá cho thanh niên ngày nay trong thời đại khoa học công nghệ phát triển, mỗi bạn trẻ cần không ngừng học tập, nâng cao năng lực, làm chủ tri thức, khoa học và công nghệ để thích ứng với kỷ nguyên số. Đây là cách tốt nhất để góp phần xây dựng đất nước ngày càng phồn vinh, phát triển và thực hiện khát vọng vươn mình của dân tộc.
          Noi gương Anh hùng Lý Tự Trọng, tuổi trẻ Việt Nam hôm nay cần giữ vững niềm tin, kiên định con đường cách mạng mà Đảng, Bác Hồ và dân tộc ta đã lựa chọn. Tiếp tục nuôi dưỡng lý tưởng cách mạng, sống có hoài bão, khát vọng và trách nhiệm; không ngừng học tập, sáng tạo, xung kích trên mọi lĩnh vực để ngọn lửa tuổi trẻ mãi cháy sáng trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.
          Kỷ niệm 111 năm Ngày sinh Anh hùng Lý Tự Trọng là dịp để tri ân công lao, ý chí kiên cường, tinh thần bất khuất và tấm gương hy sinh quên mình vì nước, vì dân của người thanh niên cộng sản trẻ tuổi người đã thắp lên ngọn lửa lý tưởng cách mạng cho bao thế hệ. Câu nói bất hủ của Lý Tự Trọng: “Con đường của thanh niên chỉ có thể là con đường cách mạng chứ không thể là con đường nào khác” mãi khắc sâu trong trái tim mỗi người Việt Nam, trở thành ngọn đuốc soi đường, là lý tưởng sống và kim chỉ nam hành động cho các thế hệ trẻ trong mọi thời kỳ cách mạng.
 

          Tài liệu tham khảo: