Dân vận và công tác dân vận là nhiệm vụ có ý nghĩa chiến lược đối với toàn bộ sự nghiệp cách mạng nước ta; là điều kiện quan trọng bảo đảm cho sự lãnh đạo của Đảng và củng cố, tăng cường mối quan hệ máu thịt giữa Đảng, Nhà nước với nhân dân. Để tiếp tục phát huy vai trò của công tác dân vận đối với sự nghiệp cách mạng Đại hội XII của Đảng đã bổ sung, phát triển các quan điểm về công tác Dân vận so với Đại hội XI  như sau:
         Một là, quan điểm của Đảng về công tác Mặt trận Tổ quốc và vận động xây dựng khối đại đoàn kết dân tộc
        Đại hội XII của Đảng một mặt tiếp tục khẳng định quan điểm về lợi ích trong công tác vận động quần chúng tại Đại hội XI là “Đại đoàn kết toàn dân tộc phải dựa trên cơ sở giải quyết hài hoà quan hệ lợi ích giữa các thành viên trong xã hội”[1]. Mặt khác, xuất phát từ tình hình thực tế hiện nay là quyền và lợi ích hợp pháp của các giai cấp, tầng lớp nhân dân chưa được kịp thời thể chế hoá, hoặc đã thể chế hoá nhưng chưa được thực hiện một cách nghiêm túc. Do đó, có lúc có nơi quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân không được đảm bảo. Vì vậy, Đại hội XII đã bổ sung và phát triển quan điểm về lợi ích một cách cụ thể, đẩy đủ hơn hướng tới việc bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân và bảo đảm cho nhân dân được hưởng thụ xứng đáng với đóng góp của mình vào thành quả của công cuộc đổi mới, Đại hội đã khẳng định:“Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của nhân dân; không ngừng nâng cao đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, bảo đảm mỗi người dân đều được thụ hưởng những thành quả của công cuộc đổi mới[2]”.
       Về phương thức thực hiện quyền làm chủ trực tiếp của nhân dân, Đại hội XII tiếp tục khẳng định: “Các cấp uỷ đảng và chính quyền phải thường xuyên đối thoại, lắng nghe, học hỏi, tiếp thu ý kiến, giải quyết các khó khăn, vướng mắc và yêu cầu chính đáng của nhân dân; tin dân, tôn trọng, lắng nghe những ý kiến khác”[3]. Đồng thời, Đại hội đã bổ sung điểm mới về phương thức thực hiện quyền làm chủ gián tiếp của nhân dân thông qua Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân. Đảng xác định:“Có hình thức, cơ chế, biện pháp cụ thể, thích hợp để nhân dân bày tỏ chính kiến, nguyện vọng và thực hiện quyền làm chủ của mình thông qua Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể nhân dân; trân trọng, tôn vinh những đóng góp, cống hiến của nhân dân”[4].
       Công tác vận động, xây dựng đội ngũ trí thức trong 5 năm qua đã đạt được mục tiêu là xây dựng được đội ngũ trí thức lớn mạnh những để đáp ứng yêu cầu của phát triển kinh tế trí thức của đất nước thì việc vận động và xây dựng đội ngũ trí thức phải “ngày càng lớn mạnh”[5] hơn. Đồng thời, Đại hội xác định trách nhiệm của hệ thống chính trị và xã hội phải “Tôn vinh xứng đáng những cống hiến của trí thức”[6]; phải có “Cơ chế... đặc biệt để thu hút nhân tài của đất nước”[7]. Đây là ba điểm mới được bổ sung và phát triển tại đại hội này.
Trong liên minh các giai cấp và tầng lớp làm nền tảng của khối đại đoàn kết toàn dân tộc mà thiếu tầng lớp doanh nhân thì không phù hợp với thực tế và không đáp ứng được yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong giai đoạn mới. Vì vậy, Đại hội XII bổ sung, phát triển điểm mới trong công tác vận động đội ngũ doanh nhân là phải phát huy tính “Sáng tạo”[8] của đội ngũ doanh nhân; Đảng và Nhà nước phải “Có cơ chế, chính sách bảo đảm quyền lợi của đội ngũ doanh nhân. Tôn vinh những doanh nhân có nhiều đóng góp cho sự nghiệp phát triển đất nước”[9].Có thể nói, giải quyết đúng đắn vấn đề này không những tôn vinh tầng lớp doanh nhân một cách thiết thực mà còn thúc đẩy sự liên kết bền vững giữa doanh nhân với công nhân, nông dân, trí thức. Đó là giải pháp quan trọng để phát huy cao hơn nữa sức mạnh của khối đại đoàn kết toàn dân tộc.
        Điểm mới trong cơ chế, chính sách vận động, đoàn kết các dân tộc ở Đại hội XII là Đảng đã cụ thể hóa định hướng về công tác vận động dân tộc tại các vùng nhiều đồng bào dân tộc sinh sống, Đảng xác định: “Tiếp tục hoàn thiện các cơ chế, chính sách, tạo chuyển biến rõ rệt trong phát triển kinh tế, văn hoá, xã hội vùng dân tộc thiểu số, nhất là các vùng Tây Bắc, Tây Nguyên, Tây Nam Bộ, Tây duyên hải miền Trung”[10].
        Về công tác vận động đồng bào định cư ở nước ngoài: Đại hội XII bổ sung và phát triển tư tưởng của Đảng về bảo vệ quyền lợi của đồng bào định cư ở nước ngoài nhằm xây dựng niềm tin của đồng bào định cư ở nước ngoài khi đầu tư về nước, cụ thể: đồng bào định cư ở nước ngoài “Được bào hộ tính mạng, tài sản và các quyền, lợi ích chính đáng”[11].
      Hai là, bổ sung nhiệm vụ công tác vận động công nhân là “Bảo đảm việc làm, nâng cao thu nhập, cải thiện điều kiện làm việc, nhà ở cho công nhân”[12].
         Ba là, điểm mới trong công tác vận động nông dân tại Đại hội XII là sự khẳng định của Đảng về vai trò chủ thể của giai cấp nông dân trong quá trình “Xây dựng nông thôn mới”. Từ đó, Đảng xác định nhiệm vụ của công tác vận động nông dân trong những năm tới là “Nâng cao năng suất lao động trong nông nghiệp, mở rộng và nâng cao chất lượng cung ứng các dịch vụ cơ bản về điện, nước sạch, y tế, giáo dục, thông tin...”[13] nhằm cải thiện chất lượng cuộc sống của dân cư nông thôn.
         Bốn là, điểm mới trong nhiệm vụ của công tác vận động thanh niên tại Đại hội XII là phải đổi mới nội dung, phương thức giáo dục cho thế hệ trẻ về “Lối sống lành mạnh”[14]. Tư tưởng chỉ đạo của Đảng xuất phát từ thực trạng về lối sống của một bộ phận giới trẻ hiện nay có xu hướng lệch lạc, sống thiếu lý tưởng, giảm sút niềm tin, thiếu ý thức chấp hành pháp luật; có lối sống thực dụng, đua đòi, lãng phí, có biểu hiện tiêu cực trong đạo đức, lối sống, cá biệt có một số thanh niên sa vào tệ nạn xã hội, tội phạm.
         Năm là, công tác vận động Phụ nữ tại Đại hội XII của Đảng được bổ sung quan điểm về “Trách nhiệm”[15]của phụ nữ trong gia đình và xã hội. Điều này cho thấy Đảng không chỉ xác định công tác vận động phụ nữ để phát huy vai trò, tiềm năng to lớn của phụ nữ đối với gia đình và xã hội mà việc đem tiềm năng to lớn của phụ nữ ra đóng góp vào xây dựng và bảo vệ Tổ quốc là trách nhiệm cao cả của phụ nữ - người công dân, người lao động, người mẹ, người thầy đầu tiên của con người. Bên cạnh việc phát huy nguồn lực phụ nữ Đảng  phải chăm lo, bảo vệ phụ nữ về mọi mặt. Vì vậy, Đảng yêu cầu phải“Xử lý nghiêm minh theo pháp luật các hành vi bạo lực, buôn bán, xâm hại nhân phẩm phụ nữ”[16].
         Sáu là, công tác vận động Cựu chiến binh phải hướng tới mục tiêu phát huy truyền thống Bộ đội cụ Hồ, tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, Nhà nước, chế độ xã hội chủ nghĩa, bảo vệ nhân dân của cựu chiến binh. Tuy nhiên trong thực tế việc vận động cựu chiến binh thực hiện mục tiêu trên lại thiếu cơ chế, chính sách cụ thể. Đo đó, Đại hội XII khẳng định: “Đảng, Nhà nước có cơ chế, chính sách tạo điều kiện, đồng thời động viên cựu chiến binh tích cực tham gia xây dựng và bảo vệ Đảng, Nhà nước, nhân dân và chế độ xã hội chủ nghĩa”[17]. Đây là điểm mới được bổ sung và phát triển so với Đại hội XI.
         Trên đây là những điểm mới về công tác dân vận đã được bổ sung và phát triển tại Đại hội XII của Đảng mà mỗi giảng viên giảng dạy lý luận chính trị nói chung, giảng viên giảng dạy phần V.3- Nghiệp vụ công tác Mặt trận Tổ quốc và đoàn thể nhân dân ở cơ sở cần phải nắm vững và đưa các nội dung này vào từng bài giảng một cách phù hợp nhằm đảm bảo tính Đảng, tính chiến đấu, tính thời sự trong mỗi bài giảng.

---